نکته نگار

نقش روانی اکثریت داشتن در روحیه هواداران یک گرایش و مکتب
احساس طبیعی معتقدان یک مکتب نسبت به داشتن اکثریت در حوزه جغرافیایی سیاسی یا فرهنگی و یا مذهبی خاص، پیش از هر چیز غرور و رضایت است که این امر تا احساس برحق بودن به خاطر اکثر بودن پیش می رود  .
این در حالی است که می دانیم  گرایش اکثریت به یک جریان و مکتب نمی تواند دلیل حقانیت یک جریان باشد امری که درک آن دشوار نیست . شاهد روشن این مدعا تجربه جابجایی اکثریت از جمع جریانهاست . چه بسیار مواردی که اکثریت ، از صف پیروان یک حریان خارج شده و در صفوف یک جریان دیگر جای گرفته است  . حتی در برخی موارد اکثریت به مکتبی روی آورده که در گذسته مخالف مکتب  صاحب اکثریت بوده است . بنابراین خاستگاه گرایش اکثریت به یک جریان تنها برحق بودن آن نیست ، بلکه عوامل گوناگونی دارد که ریشه در گرایش توده ها دارد و عوامل تاثیر گذار بر گرایش توده ها  فراوان و متنوع هستند  . در این جا مناسب است به دو نمونه تاریخی اشاره شود :
-     با آغاز بعثت و شروع دعوت پیامبر به توحید و اسلام ، ایمان آورندگان به ایشان کم بودند و در اقلیت به سر می بردند و کفار در اکثریت بودند اما به تدریج با آشکار شدن حقانیت دعوت پیامبر و  مجاهدت های فراوان پیامبر (ص) در مسیر دعوت و هدایت مردم ، این رابطه عکس شد و مسلمانان در شبه جزیره عرستان  دارای اکثریت شدند  اما این امر دوباره در جریان سقیفه رابطه عکس یافت یعنی اقلیتی توانستند مسیر تعیین شده از سوی پیامبر را تغییر دهند و با ترفندهایی اکثریت را به دنبال خود بکشند امری که  در دوره معاویه نیز با بهانه کردن پیراهن عثمان تکرار شد و با استفاده از خلاءهای فرهنگی موجود در جامعه اسلامی توانست بر خلافت دست یابد و اکثریت را با خود همراه کند . در یک مجلس عمومی امویان در مدینه پس از حاکمیت یافتن بلامنازع معاویه آنان بدین امر که توانستند اکثریت را به دنبال خود بکشند افتخار کرده اند .

-    قاضی عبد الجبار معتزلی در کتاب تثبیت دلائل النبوه(ج 1 ص 211) می نویسد : حنبلی ها در بحث با شیعیان ادعا می کردند چون اکثریت با آنها و اقلیت با شیعان است پس حق با ایشان است.؛«و قد کانت الحنابله تحتج علی خصومهم من الرافضه بالکثره و تفزع الرافضه بالقلة.»